حسن خرازی

در جنگ جهانی دوم فرماندهی نظامی در انگلستان از گروهی از دانشمندان دعوتی به عمل آورد. تا در مسائل سوق الجیشی و تدابیر جنگی مربوط به دفاع زمینی و هوایی کشور مطالعه نمایند. هدف آنها تعیین موثرترین روش استفاده از منابع محدود نظامی بود. از جمله مسائلی که مورد بررسی قرار گرفت مطالعه کارایی بمب افکن های نوع جدید و روش استفاده از راداری بود که به تازگی اختراع شده بود. تشکیل این گروه علمی به عنوان اولین فعالیت رسمی تحقیق در عملیات به شمار آمده است. نام تحقیق در عملیات ظاهرا بدین مناسبت داده شده بود که این گروه به پژوهش در عملیات (نظامی) پرداخته بود. این رشته جدید تصمیم گیری، از آغاز به عنوان رشته ای شناخته شده که اطلاعات علمی را از طریق تلاش گروهی متخصص در نظام های مختلف، به منظور تعیین بهترین نحوه استفاده از منابع محدود به کار می گیرد. نتایج امید بخشی که به توسط گروه های تحقیق در عملیات در بریتانیا به دست آمده بود فرماندهی نظامی ایالات متحده را بر آن داشت تا فعالیت های مشابهی را شروع نماید. از فعالیت های موفقیت آمیز گروههای آمریکایی می توان مطالعه مسائل پیچیده تدارکات نظامی، ابداع الگوهای جدید پرواز، طرح مین گذاری دریا و استفاده مؤثر از وسایل الکترونیکی را نام برد.

پس از جنگ، موفقیت گروههای نظامی توجه مدیران صنعتی را به خود جلب نمود. اینان در جستجوی راه حلهایی برای مسائل خود بودند که بر اثر وارد شدن تخصص شغلی در تشکیلات تجاری، روز به روز حادتر می شدند. زیرا، با وجود این واقعیت که اصولا مشاغل تخصصی برای خدمت به هدف کلی یک سازمان بوجود می آیند، اهداف فردی این مشاغل ممکن است همواره با مقاصد آن سازمان سازگار نباشند. این وضع منجر به مسائل تصمیم گیری پیچیده ای شده است که سازمانهای تجاری را مجبور نموده تا در صدد استفاده از مؤثرترین روشهای تحقیق در عملیات برآیند. اگر چه پیشگامی تحقیق در عملیات به عنوان یک نظام جدید با بریتانیای کبیر بود، چیزی نگذشت که رهبری این رشته در حال رشد را در ایالات متحده به دست گرفت. اولین تکنیک ریاضی در این رشته که مورد قبول همه قرار گرفت،( و روش سیمپلکس در برنامه ریزی خطی نامیده شد)، در سال ۱۹۴۷ میلادی که به توسط ریاضیدان آمریکایی جورج. ب دانتسیک به وجود آمد. از آن به بعد با تلاشها و همکاریهای علاقه مندان در موسسات علمی و صنعتی، تکنیکها و کاربردهای جدیدی بوجود آمده اند.

پیشرفت موثر در رشته تحقیق در عملیات تا اندازه زیادی مرهون توسعه همزمان کامپیوترهای جدید است، که توانایی عظیمی در سرعت محاسبات و انبار کردن و بازیابی اطلاعات دارند. در حقیقت، اگر کامپیوتری ساخته نشده بود، تحقیق در عملیات با داشتن مسائل محاسباتی در مقیاس بزرگ، موقعیت امید بخش کنونی را در انواع زمینه های عملیاتی کسب نمی کرد. تاثیر تحقیق در عملیات را امروزه می توان در بسیاری از زمینه ها مشاهده نمود. صحت این امر تعداد زیاد موسسات علمی است که دوره هایی در سطوح تحصیلی مختلف در این رشته عرضه می نمایند. در حال حاضر دامنه فعالیت های تحقیق در عملیات توجه بسیاری از شرکتهای مشاور در مدیریت، بیمارستانها، موسسات مالی، کتابخانه ها، طراحی شهرها، دستگاههای ترابری و حتی بررسیهای کشف جنایت را  به خود جلب کرده است.

قطعا تشکیل گروههای کاری و تحقیقاتی تحقیق در عملیات و ایجاد دوره های آموزشی . همچنین تشکیل انجمن های علمی در این خصوص می تواند کمک موثری در ارتباط با گسترش و نفوذ این رشته علمی داشته باشد.

معرفی انجمن تحقیق در عملیات در ایران:

انجمن ایرانی تحقیق در عملیات
Iranian Operations Research Society (IORS)

عضو وابسته شورای انجمن های علمی ایران

اطلاعات شناسنامه ای انجمن
زمینه اصلی فعالیت:علوم پایه
تاریخ دریافت پروانه تاسیس انجمن:۲۵/۷/۱۳۸۳
شماره ثبت:۱۸۵۴۳
تاریخ ثبت:۲۳/۵/۱۳۸۴

نشانی: تهران، خیابان آفریقا، کوچه گلفام،‌ شماره ۱،‌طبقه چهارم

تلفن  ۰۲۱-۲۲۰۵۷۰۶۹ : نمابر :  ۲۷۲۴۰۴۶۶ وب گاه:  www.iors.ir  پست الکترونیکی:  iorsir@iors.ir

اطلاعات توصیفی انجمن  تعریف:
تحقیق در عملیات (OR)، علمی است که برای کل مسائل مدیریتی سیستم های پیچیده مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از تکنیک های تحقیق در عملیات مانند برنامه ریزی ریاضی، شبیه سازی، آنالیز تصمیم، کنترل موجودی، نظریه صف، نظریه شبکه ها، قدرت یافتن بهترین پاسخ ممکن را برای بسیاری از مسائل کاربردی دارند. معمولا مدیران با مشاوره متخصصان    (OR)، امکان مدل سازی و حل سیستماتیک مشکلات پیچیده سازمان خود را پیدا و موجبات پیشرفت فعالیت های خود را فراهم می کنند.
اهداف:
– گسترش و پیشبرد و ارتقای علم تحقیق در عملیات،
–  توسعه کمی و کیفی نیروهای متخصص،
–  بهبود بخشیدن به امور آموزشی و پژوهشی در زمینه های مربوط.